NieR: Automata Review (2024)

NieR: Automata vraagt veel van je. Vanaf de eerste minuut werpt het je gevechten in waarbij de gameplay van een beat ‘em up en een shoot ‘em up elkaar in rap tempo afwisselen - of worden vermengd. Ook in de plot vliegen verhaallijnen, perspectieven en thema’s je om de oren. Het is zeker even wennen. Gek genoeg weet NieR: Automata van al die losse flodders een samenhangend geheel te maken. Hoewel elk afzonderlijk onderdeel niet even bijzonder is, maakt dit NieR: Automata beter dan de som der delen.

Bijna even apart als NieR: Automata zelf is zijn ontstaansgeschiedenis. Het oorspronkelijke NieR vertelde een verhaal dat volgt uit een geheim, onofficieel einde uit Drakengard (2003): een geheel andere reeks van Creative Director Yoko Taro. NieR: Automata is weer een vervolg op één van de einden van Nier, maar speelt zich zo ver in de toekomst dat het er weinig mee van doen heeft, naast wat thematische knipogen. Lekker verwarrend allemaal, maar het goede nieuws is dat je de vorige game noch Drakengard gespeeld hoeft te hebben om Automata volgen.

Ook de verbeterde gameplay maakt dit een goede game om mee in te stappen. De eerste NieR was interessant, maar wat onhandig. Voor Automata is er hulp ingeschakeld in de vorm van PlatinumGames, de studio bekend van Metal Gear Revengeance, Bayonetta, en - als eerdere werkgevers meetellen - Devil May Cry. Verwacht flamboyante actie, maar ook strakke, vloeiende gameplay zoals alleen Japanse ontwikkelaars dat kunnen.

En Japans is het. Terwijl je hakt en zaagt met een loli goth androïde, bepaal je tegelijk waar je schattige sidekick bot op schiet. Alsof dat nog niet complex genoeg was, komt er bij dat de camera op elk moment het perspectief van een 2D sidescroller of top down hack ‘n’ slash-game aan kan nemen. Later in het spel transformeert de actie om de haverklap voor een paar seconden in een twin stick shooter. Alsof je snel een potje Wario Ware doet, voor je weer in de net zo hectische boss battle stort. Het is onwennig, maar het werkt en het houdt je constant op je hoede.

Ondanks al deze hectiek ontbreekt het NieR: Automata hier helaas aan diepgang en uitdaging. Het gros van de beat ‘em up-segmenten zijn te voltooien met een enkele combo en hier en daar een ontwijkende rol. Niet één situatie vroeg om een andere tactiek en nergens dwong het spel me zijn nuances te leren kennen. En werd een gevecht dan toch moeilijker, dan had ik HP potions ten overvloede.

De actie kan er nog zo indrukwekkend uitzien: als elk gevecht op dezelfde uitdagingen neerkomt, wordt het uiteindelijk lopendebandwerk. Zelfs Automata's mooiste baasgevechten zijn hierdoor een uitputtingsslag. Begrijp me niet verkeerd: NieR: Automata speelt soepel en oogt ontzettend stijlvol. Maar een vergelijking met de gameplay van titels waar PlatinumGames om bekendstaat, zou NieR: Automata niet goed afgaan. Zodra de eerste glans eraf is, blijft slechts een onderhoudend vechtsysteem over.

Gelukkig is daar Creatieve Director Yoko Taro om met zijn excentrieke creativiteit het spel in goede banen te leiden. Net als in voorgaande projecten brengt hij thema’s ter sprake als de (menselijke) identiteit en hoogmoed en laat hij je schuldig voelen over de in-game genocide die jij, de speler, aanricht. Het zijn inmiddels afgezaagde vraagstukken - zeker in games - maar de manier waarop NieR: Automata ze verkent, is dat allerminst.

NieR: Automata biedt in feite twee verhaallijnen vanuit het oogpunt van een drietal speelbare androïdes. Dit is op zichzelf al interessant, maar daar is het niet om te doen: de verhaallijnen zijn standaard anime-onzin en de personages op zijn best eendimensionaal - en op zijn slechts onsamenhangend.

De ware hoofdrolspelers zijn de vijanden: de machines. Volgens het (onbetrouwbare) achtergrondverhaal zijn deze schattige kleine robotjes door aliens naar de aarde gestuurd om deze te koloniseren. De mensheid is sindsdien naar de maan gevlucht om van een veilige afstand hun oorlog uit te laten vechten door de haast menselijke androïdes. Aan jou de taak om alle machines te verdelgen, om de aarde weer veilig te maken voor de mensheid.

Probleem is dat machines geen machines meer zijn. Verlaten door hun meesters en moe van de decennia aan doelloze veldslagen hebben ze zich van hun netwerk afgesloten en zijn ze geïndividualiseerd. Nu vechten geen doel op zich meer is, zijn ze op zoek naar een betekenis in het leven. Dit vinden ze door individuele aspecten van ‘menselijkheid’ uit te vergroten. De een duikt in de filosofie, de ander in godsdienst, en weer een ander omarmt (op ziekelijke wijze) de esthetiek. Ze worden steeds menselijker en steeds meer je gelijke. Je leidinggevenden kunnen ze nog zo hard blijven demoniseren om de status quo van ‘ons’ tegen ‘de ander’ te behouden: uiteindelijk voelt het oprecht fout om ze af te slachten. Des te meer omdat je androïde het zo vloeiend en stijlvol doet, en het stiekem ook wel lekker voelt.

Naast dit interessante gedachte-experiment, zit NieR: Automata vol met typische Yoko Taro-trucjes. Als je houdt van de slinkse manieren waarop Hideo Kojima de vierde muur doorbreekt, kun je hier je lol op. De HUD is grotendeels samengesteld door de chips die je in je androïde stopt. Maar haal niet de chip met het besturingssyteem uit je androïde, want dan is het game over. Overal vind je dit soort voorbeelden waarop gameplay en vertelling samenwerken of in elkaar vlechten. Met name de verrassing na het laatste, geheime einde is op zijn zachts gezegd bijzonder te noemen.